عباسعلی نوبخت، رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ایران، در مورد شتاب بیابان‌زایی در کشور هشدار داد و گفت در حال حاضر سالانه ۳۰۰ هزار هکتار از زمین‌هایی که در معرض بیابان‌زایی قرار دارند، با اقدامات مختلف مدیریت می‌شوند، اما میزان بیابان‌زایی به سه برابر این اقدامات پیشگیرانه رسیده است و سالانه یک میلیون همکتار از اراضی کشور به بیابان تبدیل می‌شوند.

رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ایران روز یکشنبه، ۱۴ اسفند (۵ مارس)، در یک نشست خبری به مناسبت هفته منابع طبیعی و آبخیزداری، از پدید آمدن «سالانه یک میلیون هکتار اراضی بیابانی» در کشور خبر داد و گفت «۹۰ میلیون هکتار از اراضی ایران نیازمند عملیات آبخیزداری است».

عباسعلی نوبخت گفت: «با توجه به محدودیت‌های اعتباری، سالانه حدود ۳۰۰ هزار هکتار مدیریت می‌شود و میزان تولید بیابان بیش از سه برابر فعالیت‌های ما برای مقابله با بیابان‌زایی است.»

رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با اشاره به اینکه در حال حاضر از ۱۶۵ میلیون هکتار عرصه، حدود ۱۲۵ میلیون هکتار در قلمروی «فرسایش آبی» قرار دارد، افزود: «از یک سو خساراتی به‌واسطه سیل‌ها اتفاق می‌افتد و از سوی دیگر ۳۹ میلیون هکتار در قلمروی فرسایش بادی قرار دارد.»

به‌گفته نوبخت، بنا به مطالعات سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، در مورد حدود ۲۰ میلیون هکتار از این ۳۹ میلیون هکتار فعالیت آبخیزداری انجام شده و قرار است با اعتبارات تعیین‌شده، در ۱۹ میلیون هکتار باقیمانده نیز در سه سال آینده آبخیزداری اجرایی شود.

عباسعلی نوبخت با تاکید بر اینکه اجرای این طرح‌ها بدون فعال کردن بخش مدیریت آبخیز امکان‌پذیر نیست، افزود سه حوزه، شامل دریاچه ارومیه، اترک و گرگان، به صورت «پایلوت» در نظر گرفته‌ شده و در ردیف بودجه قرار گرفته‌اند که اجرایی می‌شود.

او همزمان به طرحی با عنوان «طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت» اشاره کرد و آن را «بخش کوچکی از مباحث مدیریت جامع حوزه آبخیز» دانست.

نوبخت درباره جزئیات طرح «کاشت یک میلیارد درخت» گفت: «در این طرح قرار نیست فقط در نقاطی خاص درخت کاشته شود، بلکه در تمامی اراضی کشور است.»

او با اشاره به آمارهای اعلام‌شده مبنی بر تدارک «۳۰ میلیون اصله نهال برای زراعت چوب»، و با بیان اینکه «عدد ۵۰۰ میلیون اصله نهال» هم در این مورد اعلام شده است، گفت: «دغدغه ما این است که این آمار غیرواقعی نباشد.»

معاون وزیر کشاورزی و رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، در ادامه گفت در حال حاضر در ایران «حدود ۱۷ میلیون هکتار پوشش درخت و درختچه‌» وجود دارد، و افزود که «عرصه‌های جنگلی از نظر کیفیت در سیر نزولی است و در جنگل‌های شمال کشور، درختان ۶۹ نوع بیماری دارند» و از سوی دیگر، «یک میلیون و ۴۹۰ هزار هکتار از عرصه‌های زاگرس در حال خشک شدن است».

پیش از این نیز وحید جعفریان، مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، هشدار داده بود که از مجموع ۳۰ میلیون هکتار منطقه تحت‌تاثیر فرسایش بادی در ایران، نزدیک به ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار، شامل عرصه‌های زیست انسانی و زیرساختی نظیر جاده‌ها، کارخانه‌ها، فرودگاه‌ها، اراضی کشاورزی و روستاها، از نظر ابعاد خسارت، «بحران‌زا» یا «کانون بحرانی»‌ به‌شمار می‌روند.

به گفته جعفریان، بیابان‌زایی، طوفان‌های ماسه‌ای و گرد‌وخاک، سالانه سه هزار میلیارد تومان به زیرساخت‌ها در بخش‌های مختلف کشور خسارت وارد می‌کند.

مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با اشاره به اینکه ماسه‌های روان هنگام حرکت به سوی اراضی کشاورزی، روستا، خطوط راه‌آهن و جاده‌ها خسارات بسیاری ایجاد می‌کنند، گفت که در سال ۱۴۰۱ نیز چندین بار «خروج ریل از قطار» در اثر هجوم شن‌های روان به خطوط راه‌آهن رخ داد، و خسارات جاده‌ای بسیاری نیز در این سال وارد شده است.

احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی، نیز روز دوم اسفند در مورد پیامد بیابان‌زایی گسترده در ایران هشدار داد و گفت که تابستان گذشته شاهد طوفان‌های متعدد در خوزستان، استان‌های غربی و حتی تهران بودیم و کانون گردوخاک استان تهران، در منابع محلی جنوب غرب تهران است.

او همچنین تاکید کرد که در ایران «محیط در اواخر بهار و اوایل تابستان بسیار خشک می‌شود که زمان وقوع طوفان است» و فوری‌ترین پیامد «طوفان‌های همراه با گرد‌وغبار»، تاثیرات آن‌ها بر افزایش غلظت گرد‌وخاک و آلودگی هوا است.